W maju 2011 roku na terenie Niemiec odnotowano wzrost ilości zatruć pokarmowych spowodowanych przez patogenny szczep bakterii E. coli. Pierwsze podejrzenia co do źródła tej niebezpiecznej bakterii padły na ogórki importowane z Hiszpanii jednak okazało się, że tej informacji nie udało się potwierdzić. Niezależnie od źródła chorobotwórczych E. coli każdy z nas może zadbać o bezpieczeństwo swoje i swojego otoczenia.

Co to jest E. coli? Escherichia coli to bakteria z rodzaju enterobacteriaceae, bardzo powszechnie występująca w środowisku. Inna nazwa rodzaju enterobacteriaceae to "pałeczki jelitowe". Nazwa ta wynika z faktu, że bakterie z tego rodzaju są naturalnie występującą florą bakteryjną w jelitach ludzi i zwierząt. Większość szczepów E. coli nie stanowi szczególnego zagrożenia. Niekiedy mogą powodować tak zwane zakażenia oportunistyczne takie jak zakażenie dróg moczowych. Niektóre szczepy E. coli takie jak O157 czy O104 i inne mają zdolność wytwarzania toksyn lub innych czynników powodujących, że stają się one niebezpiecznymi patogenami. Zależnie od typu wytwarzanej toksyny można spotkać takie określenia jak EHEC (entero hemorrhagic E. coli - entero krwotoczna) STEC (Shiga toxin - produkująca toxynę podobną do toksyny Shiga) VTEC (verocytotoxic - wytwarzająca toksynę cytotoksyczną, uszkadzającą komórki).

Kto jest zagrożony? W praktyce nie da się na 100% wykluczyć możliwości zatrucia określonej grupy osób natomiast można wskazać grupy dla których zachorowanie może być szczeghólnie niebezpieczne. Są to przede wszystkim osoby starsze oraz dzieci a także osoby o osłabionej odporności w wyniku innych chorób lub z powodu stosowania leków obniżających odporność np: po przeszczepach oraz po chemioterapii. W przypadku toksykoinfekcji zgłoszonych na terenie Niemiec zachorowania dotyczyły również osób dorosłych, zdrowych zarówno kobiet jak i mężczyzn.

Jakie są objawy zatrucia E. coli? Objawy są podobne jak przy innych tzw. incydentach biegunkowych - złe samopoczucie, bóle brzucha, biegunka, nudności, wymioty ale pojawia się również gorączka, bóle głowy, uczucie rozbicia. Niepokojącym symptomem który powinien wpłynąć na decyzję o skorzystaniu z pomocy lekarskiej jest szybkie pogorszanie się stanu zdrowia. O tym jak niebezpieczne są tego rodzaju zachorowania może świadczyć liczba przypadków śmiertelnych dochodząca niekiedy do 3 a nawet 5%. (ECDC - Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób)

Co jest źródłem bakterii? Jak wyżej wspomniano bakterie te naturalnie występują w przewodzie pokarmowym zwierząt oraz ludzi i wraz z odchodami wydostają się do środowiska. Jeśli dojdzie do skażenia odchodami bądź ściekami ujęć wody to skażona woda może być żródłem zanieczyszczenia żywności oraz powierzchni kontaktujących się z żywnością. Niekiedy źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem lub zwierzęciem. Czasem zakażenia te określa się jako "choroba brudnych rąk" gdyż wynikają z niewystarczającej dbałości o higienę. Dochodzenie epidemiologiczne przy tak wielu możliwościach zakażenia jest niezwykle trudne i nie zawsze udaje się wskazać konkretne źródło infekcji. Potwierdzenie, że doszło do zakażenia konkretnym szczepem E. coli pochodzącym z jednego źródła można uzyskać jedynie na podstawie badań laboratoryjnych.

Jak zapobiegać? Przede wszystkim przestrzegać ogólnie przyjętych zasad higieny a w szczególności:

• Myć ręce! Ciepłą wodą i mydłem zawsze po korzystaniu z toalety, po powrocie do domu, po kontakcie ze zwierzętami lub środowiskiem bytowania zwierząt oraz przed przygotowaniem posiłków i przed jedzeniem.
• Zapobiegać zanieczyszczeniu żywności za pośrednictwem zanieczyszczonych powierzchni, sztućców bądź naczyń. Stosować środki dezynfekcyjne dopuszczone do powierzchni kontaktujących się z żywnością.
• Utrzymywać czystość w pomieszczeniach w których przygotowywane są posiłki.
• Nie wpuszczać zwierząt do pomieszczeń w których przetrzymywana jest żywność i przygotowywane są posiłki.
• Nie używać wody o niepotwierdzonej przydatności do spożycia.
• Mięso musi być dokładnie ugotowane lub usmażone tak aby w miejscu najbardziej niedogrzanym osiągnęło temperaturę przynajmniej 70 stopni C.
• Myć dokładnie warzywa i owoce a jeśli to możliwe stosować blanszowanie (sparzanie).

Więcej informacji można znaleźć na:

• www.gis.gov.pl
• www.ecdc.europa.eu
• www.cdc.gov
• www.cdphe.state.co.us